Ouderen en artrose

Opvallend is dat het bij vrouwen bijna twee keer zo vaak voorkomt als bij mannen. Een ruime 20% van alle mensen boven de 55 jaar heeft artrose in meer of mindere mate. Bij de 60 plussers stijgt dit percentage al naar zo’n 85%. De groep ouderen neemt toe in onze samenleving, dus artrose komt meer en meer voor door de toenemende vergrijzing. Overgewicht en te weinig bewegen beïnvloeden de kans op artrose ook behoorlijk sterk.

Wat is artrose nou eigenlijk?

Voordat we ingaan op de vraag hoe artrose ontstaat, is het goed te weten wat het eigenlijk is. Wanneer je artrose hebt, krijgt je kraakbeen een ruw en onregelmatig oppervlak. Doordat de kwaliteit van het kraakbeen afneemt, beweegt het gewricht een stuk minder gemakkelijk. Ook kan er zelfs pijn optreden. Hoe heftig deze pijn is, verschilt per persoon. Waar de één alleen pijn heeft bij het opstaan, heeft de ander continu pijn. In dat laatste geval kan het je normale dagelijkse activiteiten enorm hinderen. Artrose wordt wel eens verward met de chronische variant van reuma. Je hoeft met artrose echter niet bang te zijn hier ook aan te lijden. Artrose vinden we vooral in de volgende gewrichten: knie, schouder, heup, rug (vooral het onderste gedeelte), nek, handen, vingers, voeten en enkel.

Symptomen van artrose

Botuiteinden bewegen niet meer soepel, omdat het kraakbeen dunner is geworden. Dit veroorzaakt in de meeste gevallen een vervelende pijn. Voorbeelden van klachten die dan ontstaan zijn:

• Gevoelige en pijnlijke gewrichten
• Een zwelling in de gewrichten en daardoor moeilijk te bewegen zijn
• De pijn wordt langzaam erger en erger
• Stijfheid van de gewrichten wanneer je opstaat uit bed
• Knarsende gewrichten wanneer je beweegt
• In een gunstig geval: stijfheid en pijn verminderen door (aangepast) te bewegen >> let bij het trainen erop dat je tilt met lichte gewichten en dat je werkt met beperkte bewegingsuitslagen

Slijtage van het gewrichtskraakbeen

Bij artrose is het dus zo dat het gewrichtskraakbeen sneller slijt dan dat het aangemaakt wordt. Er is slijtage van het kraakbeen dat je botten in de gewrichten bekleed. Hierdoor ontstaan stijve en pijnlijke gewrichten. Dit verschijnsel komt meer voor bij ouderen, maar zien we tegenwoordig ook meer voorkomen bij jongere mensen.

Hoe ontstaat artrose?

Artrose is een aandoening die zich vooral voordoet op oudere leeftijd. Helaas kunnen ze ernstige klachten veroorzaken. Het is helaas nog niet precies bekend waar de verruwing van het kraakbeen door ontstaat. Bepaalde omstandigheden kunnen het ontstaan van artrose bevorderen, zoals:

• Afwijkingen of verstoorde ontwikkeling van je gewrichten of in je houding
• Afwijking in de stand of vorm van gewrichtsuiteinden
• Het te zwaar belasten van je gewrichten
• Het fysiologisch ouderwordingsproces
• Door erfelijke aanleg
• Ziekte
• Een ongeval (botbreuken en blessures)
• Overgewicht
• Zwaar werk
• Spierzwakte rond het gewricht
• Te weinig lichaamsbeweging

Artritis

Zoals in de intro omschreven, kan er naast de slijtage ook sprake zijn van een gewrichtsontsteking (artritis). Wanneer deze ontsteking wordt veroorzaakt door een auto-immuun reactie, is er sprake van reumatische artritis (RA). In tegenstelling tot atrose zijn de gewrichten bij artritis ook rood en dikker. Dit treedt vooral ’s ochtends op.

Is artrose te genezen?

Helaas is artrose niet te genezen. Gelukkig kunnen mensen met deze aandoening wel een gelukkig en actief leven leiden. Voldoende bewegen is vooral belangrijk. Bewegen beschermt je gewrichten en spieren eromheen worden versterkt en soepel gehouden. Doordat je spieren sterker worden, zorgen ze voor meer steun. Soms kunnen bepaalde medicijnen, fysiotherapie en een goede levensstijl ervoor zorgen dat de pijnlijke en stijve gewrichten weer bewegen. Ook vermindert het de pijn en dat is wel zo prettig. Wanneer de slijtage zo ernstig is dat er sprake is van een blijvend beschadigd gewricht, kan er een kunstmatig gewricht geplaatst worden.

Wat kun je doen tegen artrose?

Je kunt actie nemen om artrose op latere leeftijd te voorkomen. Het is dan vooral belangrijk om je gewrichten niet te zwaar te belasten. Voorkom veel en zwaar tillen en te intensieve sportbeoefening. Het helpt wanneer je gezond eet en wanneer je het lichaamsgewicht op een constant niveau weet te houden. Wanneer je al artrose hebt, is het dus vooral zaak dat je blijft bewegen. Weliswaar aangepast. Gewrichten mogen niet teveel worden belast. Het is zaak regelmatig je spieren en gewrichten te laten rusten en ze goed warm te houden. Door te bewegen wordt kraakbeen wakker gemaakt en behoudt het zijn functie. Dit komt omdat het kraakbeen werkt als een soort spons. Bij druk wordt deze leeg geperst en zuigt zich daarna vol met gewrichtsvloeistof. Je kraakbeen krijgt dan wel de nodige voedingsstoffen.

Conclusie

Bewegen helpt dus de voedselvoorziening van je kraakbeen. Ook je banden, spieren en pezen helpen de schokken op te vangen. Regelmatig lichamelijke activiteiten doen, versterken deze weefsels. Het gaat dus om een beperkte belasting van je gewrichten. Bij belasting gaat het om de prikkel die je toedient. Zware gewichten, heftige cardio en veel springen absoluut niet doen. Wanneer lopen pijnlijk is, zou je bijvoorbeeld kunnen fietsen. Ook zijn er spierverstevigende oefeningen (afhankelijk van waar de artrose zich vooral voordoet), die je gaan helpen om het stijve gewricht in een betere conditie te brengen.

In sommige gevallen kunnen ontspanningsoefeningen ook helpen. Kijk vooral uit met onverwachtse bewegingen. Hierdoor kan extra schade ontstaan in je gewrichten. Probeer ook gezond en gevarieerd te eten. Zorg voor extra inname van calcium, vis, groente en fruit.